Selasa, 01 November 2011


MARUBAHMA!
TANGIHON HATANI TUHAN!
AMBILAN SIBASAON 6 NOPEMBER 2011 NATS MIKA 6,6-8

          Hita haganupan na hinargani Tuhanta,
Anggo jumpah parmaraan (penghukuman, musibah, ketidak beruntungan) hita bani goluh on, ra do tubuh suingkun-sungkun: “Uhuman na humbani Tuhan do nani ai ganup?” Hita haganupan, boi do masa penderitaan bani goluhta halani diri sandiri, misalni halani pola hidup na hurang dear mangkorhon naborit; boi do homa halani hun luar dirinta, misalni naborit – aima halani wabah penyakit berupa virus na masuk bani angkulanta, bahkan boi do homa halani kuasani sibolis, misalni halani galek partonduyonta gabe masuk tonduy parjahat in. Tapi sada hal na dear do homa anggo tikki roh parmaraan banta – roh hita hubani Tuhan, mangindo ase  ipalopas hita humbani parmaraan ai. Tindakan na sangat bijaksana do ai, anggo bani ganup gerak-gerikni goluh on mintor ipadomu/ ipabotohkon  hubani Tuhan. Hunjon ma ipabotohkon banta, sonaha do Tuhan in manjalohon hita? Domu hubani goranni Mika = Michayah, Michayahu = Seperti apakah Tuhan itu? Jadi domu hubani goranni Mika pe domma ibotoh hita bahasa pemberitaanni Mika on laho patugahkon sonaha do Tuhan in mandompakkon bangsa na mardosa ai? 1) Jumpahan uhuman do anggo lang ra sidea mambalosi/ lang ra marubah tapi 2) jumpahan idopni uhur do na marribu-ribu halak na tongtong bujur bani hataNi in (Jer 32:18 = Maidop do uhurmu bani halak na marribu-ribu, tapi ibalaskon Ham do hajahaton ni bapa bani anakni ipudi ni sidea, Ham Naibata na banggal anjaha na markuasa, na margoran Jahowa Zebaot).
          Hita haganupan nahinargani Tuhanta,
Talup do hape ase goluhni halak na porsaya in selalu siaga  janah ulang terlena bani na masa; ai torus do kuasani tanoh on mengawasi goluhta, das galek hita, mintor do itarik bani. Anggo monang pe torus kuasani Naibata bani goluhta mararti na totap ope hita ibagas Tuhan in, tapi anggo domma lang adong be panggora ni uhur mandalankon dosa, in ma tandani na dob ibagas kuasani sibolis hita. Tontu ongga di hita humbani  tempat pembuangan sampah (TPA), anggo napardiatei adong do sidea na marhorja ijai – mintor ipajongjong rumahni homa ijai. Lang tarbayangkon hita sonaha ma ai, halani  pitah lopus pe hita hunjai domma menusuk tumang bauni. Tapi halak na domma biasa tading  ijai, lang be merasahon bauni ai = halani domma somal. Jadi halak na pasomal-somalhon dirini ibagas dosa, gabe boi do iahapkon lang mardosa ia halani lang be marfungsi panggorani uhurni (suara hati). Ulang ma namin das songon on goluhni halak Kristen. Tongon i dunia on do hita iutus Naibata aima dunia nag ok dosa, tugasta aima pataridahkon sondangni Tuhan in, pataridahkon hamonanganni Kristus i tanoh on.
          Hita haganupan na hinargani Tuhanta,
Porlu botohonta bahasa anggo domma madabuh hita bani kuasani tanoh on, na so boi ibahen hita luar hunjai halani talu do gogohta marimbang kuasani tanoh on. Ai anggo domma irajai tanoh on hita, gabe lang ibotoh hita be dirinta (lupa diri) janah halak na domma mandai hinamantinni tanoh on, maol do bani manadingkon ai. Maol tumang do bani sahalak parjuma-juma anggo gantih profesi ia gabe sahalak nelayan, na somal hinan i i juma/ daratan hape mintor i tongah-tongahni laut sadari; nai do homa sebalikni. Tapi boi do homa songon on: halak na domma somal manjalo “uang ini itu” tiba-tiba mutasi hubani sada ianan na lang dong age aha, ai pe maol do homa. Ai do ase lang urah mangubah halak na domma somal mangkorjahon dosa marhitei praktek-praktek na hurang dear, kecuali anggo marondos/ pasrah diri hita hubani Tuhan in, ai pitah ibagas Jesus do boi hita monang halani Ia do na dob mantaluhon kuasani tanoh on.
          Hita haganupan na hinargani Tuhanta,
Aha do suruh-suruhni Naibata hubani nabi Mika janah aha do dosa ni bangsa ai hubani Naibata ase porlu paingaton sidea? Porlu botoh hita bahasa lang pitah nabi Mika naitus Tuhan in, na sezaman pakonsi tapi riap pakon nabi Amos, Hosea pakon Jesaya – janah isi pemberitaanni sidea on pe sarupa do – aima laho paingatkon bangsa Israel (Juda pakon Samaria) ase marhamubahonni uhur anjaha mulak hubani Naibata. Tongon, anggo Samaria (Israel Utara) domma girahniin marbalik humbani Tuhan anjaha manggoluh ibagas kuasani tanoh on. Bani panorang ijia na markuasa i Juda aima: raja Jotam, Ahaz pakon raja Hizkia. Sangat bobrok do keaadaanni bangsa Israel bani panorangni sidea on janah daoh  humbani Tuhan. Tongon anggo perekonomian totap do stabil anjaha buei do halak na bayak-bayak ijai, tapi ibalikni ai terjadi do penindasan hubani halak na masombuh janah korup do rata-rata pemimpin – untuk memperkaya diri. Hun sisi keagamaan pe anggo na idah secara sepintas seolah lang adong masalah, ai mardalan do peribadahan bahkan panggalangon pe totap do adong. Tapi ibalikni haganupan ai, praktek keagamaan/ peribadahan ai lang patubuhkon hubungan na dear hubani Tuhan, ai lang iparimbagashon be peribadahan ai romban hubani na seharusni. Goluhni umat beragama lang pataridahkon holong, kehidupan moral na hurang dear  bahkan praktek  korup pakon ketidak adilan pe merambat do hu bagian on. Imam-imam na marhorja i rumah panumbahan ai lang be manghabiari Tuhan sebagaipenguasa tertinggi tapi biaran ma ia hubani raja ase ulang ipecat ia humbani jabatanni ai. Tongon tene, lang dong artini anggo gerakan keagamaan ai pitah sekedar kulit pakon kepura-puraan na mando. Ai hita  pe anggo kepura-puraan na mando na hu gareja ai tanpa adong sesuatu na porlu marubah humbani dirinta, tontu  domma kehilangan makna ai, atau mungkin na sering terjadi, gati janah pongkut do sasahalak hu gereja tapi mangkorhon gijang ni uhur do use bani ai, on pe sarupa do hansa on pakon na lang sintong.
          Hita haganupan na hinargani Tuhanta,
Sonaha ma keberdosaan na terjadi i tongah-tongahni bangsa Israel? Bani pemerintahanni na 3 raja on, lang sai tangi sidea hubani  Tuhan. Keadaan na lang tangi hubani Tuhan ijin do homa madabuh/ marbalik hita gabe tangi hubani tanoh on. Pemerintahanni Israel na teokrasi (berpusat pada Allah) lang berlaku bani panorang on, hape bani panorangni raja besar songon Daud ampa Salomo, totap do sidea tangi hubani Tuhan in. Bani perjalanan sejarahni ni bangsa Israel pe, anggo tangi sidea hubani Tuhan ijin do jumpahan kesejahteraanni goluh tapi anggo manlembang sidea humbani Tuhan, gabe jumpahan uhuman do sidea. Ai do ase kepemimpinan i pamarentahan pe totap do maningon gabe kepemimpinan na melayani Naibata. Sahalak raja maningon do sekaligus menjadi sahalak imam ia bani bangsani.
Lang marpangarapan bani Naibata, on ma salah sada tegoran na pinadasni Mika, termasuk ma on kecendrunganni sidea mangihutkon ritual-ritual agama sekitar; haganupan on mambahen  roh ringisni Naibata. Anggo lang isinari suara hati na humbani Tuhan in be, tontu mangkorjahon dosa pe  gabe sada hal na biasa ma ai. Perampasan hak hubani halak na masombuh, humbani janda, merupakan praktek na somal na mando ai halani lang ongga iproses marhitei uhum. Lang pala daoh songon na masa bani negaranta on, na ija keadilan pe boi ma irekayasa anjaha iperjual belihon. Pori adong pe perkara anggo halak na masombuh dearan ma mansipkon ai,  halani pori iproses pe ai seng tarbayari na porlu hujai, adong uang on, adong uang an, bani ganup prosedur mamakei duit. Lape ope iproses perkarani domma bois duit.  Sonai do homa bani instansi, pantang mangidah duit mintor iuhuri do sonaha ase boi bani ai. On ma akarni terjadi korupsi, aima anggo domma irajai duit. Anggo na bayak ondi lanjar bayak ma tapi na masombuh  lambin mandoruhi ma halani maholni mandompakkon goluh on. Lang adong be keadilan, lang adong be rasa iba, perhatian pakon keperdulian pe domma semakin minipis. Keegoan ma na berkembang, age mahua halak asal ma ulang dirini. Gati do halak  i kota on, ase ulang  hona banjir rumahni, itimbun anjaha ipatinggi dasarni rumahni ai. Tongon lang hona banjir ia tapi halak na legan roh banjirni. On ma gambaranni keegoisan, lang be perduli bani halak na legan.
          Hita haganupan na hinargani Tuhanta,
Ketidak beresan on pe justru terjadi homa do i bani bagian keagamaan. Bagian na seharusni mambere panondang ase totap sintong janah pintor tapi justru pataridahkon panlembangkonon. Aliran-aliran dana na seharusni igunahon untuk mangurusi ritual-ritual i rumah panumbahan, ronsi dana-dana na seharusni itujuhon hubani  hal diakonia (hubani na masombuh, na tading maetek) ikorupsihon oleh halak na martugas untuk ai.  Ibadahni sidea age pe mardalan do tongon tapi lang marisi, ai doskon songon na galar utang hansa. Ibadah lang marisihon penyembahan na sintong tapi pitah seremonial semata. Ijin do angkulani tapi anggo uhurni daoh do hunjin. Ibahen sidea do galangan situtungon  pakon jenis galangan na legan tapi kulit na mando ai ganupan, anggo uhurni sidea sasintongni domma daoh, lang be hubani Tuhan.
Sonai pe na masa ai, epes do uhurni sidea – nini uhurni boi do iatasi sidea penghukuman ai marhitei na mambere galangan situtungon lombu na marumur satahun. Termasuk ma galangan na songon on galangan na mahal janah biasani halak na bayak do na sanggup mambahen na songon on. Nini uhurni sidea tarboli/ tarsogok sidea do Naibata marhiteihon argani galangan. hape  bani Jesaya 1:11 “Benahangku ma galangan sisayatonnima na buei in, nini Jahowa. Domma sobalan Ahu bani galangan situtungonnima na humbani biri-biri tunggal, ampa bani taboh-taboh ni lombu na pinamombur. Seng iharosuhkon uhurhu daroh ni lombu jonggi, atap biri-biri atap hambing tunggal pe”.  Nini uhurni sidea sungkup ma sonai tumang mambahen mulak uhurni Tuhan in bani sidea sehingga jumpahan hasasapanni dosa ma sidea. Na porlu bani Naibata sedo materini galangan ai halani galangan ai pitah symbol do ai. Biasani halak na mangahapkon pasu-pasuni Tuhan ibere Banggalni uhurni (galangan) tar umbanggal. Na terpenting ijai aima “uhur na mambere” ai do, sedo jenis sibere-bereni ai, atap pe parbanggal paretekni sibere-bere ai. Na iharosuhkon Tuhan  humbanta aima borsihni uhurta = uhur na martarimakasih, uhur na bulus/ pasrah (bnd galanganni sahalak na mabalu, na mambere ganup artani). Age pe bersifat retorika/ pernyataan do sungkun-sungkunni nabi Mika tapi patugahkon responni bangsa Israel ai do maksudni ijon, na ija ibagas na remeh botul do sidea meresponi Mika ronsi nabi-nabi na legan. Hambing tunggal na marribu-ribu (kelimpahan dan harga yang mahal), minak na marloksa-loksa (hasangapon), bunga tubuh (anak) pakon borasni boltok (kandungan) bahkan mampu sidea mambahen ai; mintor ma lang mulak uhurni Jahowa mangidah ai? On ma galangan-galangan na iadopsi humbani bangsa sekitar janah Naibata pe lang ongga marosuh bani  galangan na songon on. Aha ma artini galangan na mahal anggo goluhni sidea pe daoh do  humbani keadilan pakon hasintonganni Tuhan in? Justru haganupan na songon ai aima dosa, halani; Jes 13:18 “Raseihonon ni sior ni sidea do garama-garama, seng holong uhur ni sidea bani boras ni boltok, anjaha seng ihargai panonggor ni sidea dakdanak”. Goluhni sidea pe gok hajahaton  do hape mintor ma galanganni sidea boi mambahen sidea maluah anjaha sasap humbani dosa? Tontu lang talup ai anjaha Tuhan in pe siidah uhur do janah lang  taroto-otoi ganup pambahenanta i lobei-lobeini. Uhurta do na porlu hubani Tuhan in, ase galanganta pe aima manggalangkon goluh, sedo dagingni angkula tapi haganupan goluh. Rom 12:1 “Ai pe, hupaingat ma nasiam sanina marhitei idop ni uhur ni Naibata: Ondoskon nasiam ma angkulanasiam gabe galangan na manggoluh, na susi anjaha na hinarosuhkon ni Naibata, in ma parsombahonnasiam na maruhur! Ai lang na hurangan Tuhan in marhitei habayakon, gariada haganup na adong banta on pe na humbani do in. Ai do ase lang adong gunani anggo iukur hita Ia marhiteihonni na dong banta.
          Hita haganupan nahinargani Tuhanta,
1)     Mangkorjahon Hasintongan. Hasintongan na sonaha do na imaksud ijon? Hasintongan = Myspat = keadilan, sarupa songon neraca/ timbangan. Patokanni hasintongan in aima Naibata ai sandiri. Hasintongan na imaksud ijon aima goluh na pintor, lang manlembang humbani harosuhni Tuhan janah sintong domu hubani aturan na adong.  Pola hidup na dear marhiteihonni makan teratur, istirahat teratur, olah raga teratur menghasilhon goluh na teratur anjaha berkesinambungan bahkan umur panjang. Anggo sintong do hita bani Tuhan in das do hita hubani hagoluhan na sadokahni-dokahni in.
2)     Mandalankon Halayakon. Halayakon = kemurahan = keperdulian, uhur managam hasoman anjaha mambahen na madear hubani halak na legan. Halayakon marpardomuan hubani  diakoni aima tindakan nyata bani pargoluhan ontandani na dob manandai Kristus. Mangidah goluhni sasahalak ibagas Kristus atap  lang – boi do na idah ai humbani tindakanni/ parlahouni. Ai do ase ihatahon bani Mat. 25:40 “Haganup na binahen nasiam bani sada halak anggingKu na etek-etek on, na hu-Bangku do in ibahen nasiam”. Marpanatap hubani hasoman na patut sihaholongan isobut do mangkorjahon halayakon.
3)     Martoruhni uhur. Martoreuh ni uhur aima pola hidup na romban hubani na marhaporsayaon, na lang manghagijangkon aha na adong bani, type low profile na mambahen dorma bohi anjaha marosuh halak na mabuei. Bagian na patoluhon on menghunjuk  hubani Tuhan Jesus na susur hun nagori atas gabe jolma i tanoh on, ase jumpahan hita jolma bani haluahon ai.
Pada akhirni ibotoh hita bahasa na marpardomuan hubani Naibata aima goluh na ibangun humbagas niat na borsih. Tuhan mangidah uhur lang mangidah pambahenan. Uhur najenges pasti do ai marpambahenan na jenges. Mulak hubani Tuhan sedo marhiteihon persayaratan na  bersifat material tapi justru marhitei uhur na borsih janah na bulus janah marparlahou domu hubani hapintoronni Tuhan in.

          Hita haganupan nahinargani Tuhanta,
Domu hujai adong piga-piga pahara na porlu sirenungkononta marhitei ambilan on, khususni ma ai hubani bapa, romban halani minggu bapa:
-          Gati do masa bani analisani hajolmaon on pasal Tuhan in. Adong do halak na mambatasi diri bani buei hal halani menganggap ai pataridahkon harosuhni Naibata, hape lape tontu homa ai. Doktrin na iciptahon hajolmaon on pe gati do pataridahkon niali-nilai na lang marbeda pakon carani halak Israel ai.  Pada akhirni iarusi hita do bahasa na terpenting bani TUhan in aima uhurta, sedo suaranta na boi memutar balikkan kata-kata. Mat 7:16 “Humbani buahni do tandaonnima sidea. Ai boi do buaton buah ni anggur humbani rimbang atap jambu humbani latong?” Age pe buei sasahalak mangkatahon hatani Tuhan tapi anggo lang adong taridah buahni marhitei na marpambahenan ibagas hasintongan, halayakon pakon toruhni uhur, tontu lape ope na sintong ai. Usih do ai songon halak Parisei na mambatasi diri janah mangahap sidearan hape sidea do simasikan i lobei-lobeini Tuhan in.
-          Ulang ma sai lalap hita mengandalkan logika bani na manggoluh on, tongon sai na adong do tong dalanni ase masa sesuatu hal bani goluhta tapi haganupan in boi terjadi aima halani kendali na humbani Naibata. Anggo terlalu realistis tu pikiranta maol do banta porsaya janah akibatni gabe merasa hebat sendiri do hita.
-          Murah targoda hubani na legan, on ma sifatni hajolmaon, tapi ipaingat hita marhitei ambilan on ase ulang  urah tu hita targoda apalagi ma ai hubani na so madear. Miliki hita ma prinsip iman na toguh, age pe adong ijin na matobu (manis) belum tentu – ra do rasun ibagas ai, tapi porini adong pe ijin na mapaet, belum tentu – ra do tambar ai. Porlu sikap selektif aima sikap na teruji na romban hubani  hasintonganni Tuhan in. Totap ma pakei hita hatani Naibata laho menguji aha na sihol dalankononta.
-          Ra ma hita marubah, hubani hasintonganni Tuhan in, halani anggo pintor goluhta dear do haganupan ai, tapi anggo sebalikni – lang pintor hita, pengaruhni ai pe gabe lang pintor use pakon na legan-legan termasuk kelaurganta sandiri. Marubah ma = sai ra ma manangar hatani Tuhan in, ai halak na manggoluh bani hatani Tuhan in pasti do roh dearni goluhni
-          Profilni Mika = talup gabe profilni bapa, rasa tanggung jawab moral pakon spiritual itumpahkon hubani bangsa ai. Haganupan in boi aima  halani tangi ia hubani Naibata. Sada bapa na tangi hubani Tuhan in pasti marpangkorhon na madear bani goluhni, keluargani, horjani pnl.
-          Andohar ma tongon  lambin tangkas ai bani panorang minggu bapa on. 
Selamat minggu Bapa GKPS!